آشنایی با نحوه درمان مینای دندان آسیب دیده

ساختمان دندان شامل اجزای مختلفی است که مینا یکی از مهمترین اجزای آن به شمار می رود. این بخش علاوه بر تاثیری که بر زیبایی دندان ها دارد، سپر محافظی در برابر آنها خواهد بود. مینای دندان لایه ای سفید و مقاوم و متشکل از بلور فسفات کلسیم است، که تاج دندان را پوشش می دهد. در حالت طبیعی مقداری از ضخامت مینا می تواند در اثر عوامل مختلف دچار آسیب شود؛ که البته با مراقبت صحیح و انجام برخی از اقدامات، مجددا قابل بازسازی است. اگر مینای دندان تحلیل رود و دچار فرسایش گردد، دندان ها ظاهری نامطلوب خواهند گرفت و دچار پوسیدگی شده و نیاز به درمان پیدا می کنند. درمان مینای دندان آسیب دیده به روش های مختلفی امکان پذیر است. ما در این مقاله به نحوه درمان این قسمت مهم دندان و بازسازی آن خواهیم پرداخت.

آشنایی با مینای دندان و انواع آسیب های آن 

روی دندان همه ما روکشی سفید رنگ و مقاوم وجود دارد که از ساختمان دندان محافظت می کند و به آن مینا گفته می شود.‌ در واقع مینا از دندان ها در برابر عادات روزانه ای مانند جویدن، دندان قروچه، خرد کردن، مواد شیمیایی و اسیدی و سردی و گرمی مواد غذایی محافظت می کند. سلامت مینای دندان اهمیت زیادی برای سالم ماندن دیگر اجزا و قسمت های دندان دارد.

 بنابراین در صورت آسیب نباید از درمان مینای دندان آسیب دیده به سادگی گذشت. آسیب مینای دندان شامل دو نوع سایش و فرسایش می شود که هر کدام  به دلیل خاصی به وجود می آیند. سایش مینا آسیبی است که در اثر مالیدن چیزی به دندان به وجود می آید؛ مثل مسواک زدن نادرست یا خراشیده شدن سطح دندان هنگام استفاده از خلال دندان. فرسایش دندان هنگامی اتفاق می افتد، که مینای دندان به علت مصرف مواد غذایی و نوشیدنی ‌های اسیدی فرسوده شده و از بین برود. بنابراین درمان مینای دندان آسیب دیده با توجه به نوع آسیب آن صورت می گیرد. 

عواملی که باعث آسیب مینای دندان می شوند 

قبل از اینکه به بحث درمان مینای دندان آسیب دیده بپردازیم، بهتر است که با علل مختلف فرسودگی و تحلیل مینای دندان آشنا شوید تا در مراقبت از دندان های خود عملکرد بهتری داشته باشید. مهمترین عواملی که باعث از بین رفتن بافت و مقاومت مینای دندان می شوند عبارتند از: 

• رژیم غذایی حاوی نشاسته و قند زیاد 
• مصرف نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه و آبِمیوه های اسیدی 
• بزاق کم یا خشکی دهان (زیروستمی). 
• مشکلات ارثی و ژنتیکی.
• مصرف داروهایی مانند آنتی هیستامین و آسپرین.
• مشکلات دستگاه گوارش. 
• بیماری رفلاکس معده.
• اصطکاک و ساییدگی دندان. 

آشنایی با روش‌ های درمان مینای دندان آسیب دیده 

اگر مینای دندان آسیب دیده باشد، بهتر است که هر چه سریع تر برای درمان آن اقدام و به دندانپزشک مراجعه کرد. عدم درمان مینای دندان آسیب دیده خطری جدی برای سلامتی کلی دندان بوده و آن را دچار پوسیدگی می کند. روش های مختلفی برای بازسازی و درمان مینای آسیب دیده دندان وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

• بازیابی مینای دندان با فلورایدتراپی 

فلورایدتراپی اولین و ساده ترین روش برای درمان مینای دندان آسیب دیده است که با صلاحدید دندانپزشک می توان آن را انجام داد. فلوراید ماده‌ ای معدنی است که به صورت طبیعی در ساختار دندان وجود دارد و موجب تقویت و استحکام مینا می شود. البته استعمال موضعی فلوراید زمانی برای احیای مجدد مینا کاربرد دارد که آسیب و پوسیدگی خیلی شدیدی به بار نیامده باشد. بنابراین در این روش دندانپزشک وضعیت مینای دندان را بررسی کرده و در صورت جزئی بودن آسیب، استفاده از خمیر دندان معدنی که حاوی فلوراید است را توصیه می کند، تا با افزایش کلسیم طبیعی دندان به بازیابی مینای از دست رفته کمک شود. 

• ونیرهای دندانی، راهی برای درمان مینای دندان آسیب دیده 

این روش درمانی زمانی کاربرد دارد که تنها مینای قسمت جلویی دندان آسیب دیده باشد. ونیر لایه‌ نازکی به رنگ دندان ها است که روی قسمت جلویی دندان ها و سطح خارجی آن متصل می شود. کامپوزیت ونیر و لمینت، شناخته شده ترین نوع ونیرها هستند که علاوه بر بازیابی زیبایی دندان آسیب دیده، باعث ترمیم و محافظت از آن نیز می شوند. 

• باندینگ دندان، روشی برای درمان آسیب های جزئی مینای دندان 

اگر مینای دندان آسیب جزئی دیده باشد، اما با روش های بازیابی ساده تر نتوان آن را درمان کرد، کامپوزیت باندینگ روش موثر در این زمینه خواهد بود. کامپوزیت یکی از مواد رایجی است که در صنعت دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد و سطح فرسوده را کاور می کند. در این روش لایه ای از رزین هم رنگ‌ دندان به قسمت آسیب دیده آن اعمال می شود. فرایند انجام کامپوزیت باندینگ نیز به این صورت است که دندانپزشک برای چسباندن باندینگ، ابتدا سطح دندان آسیب دیده را به موادی آغشته می کند و سپس ماده باندینگ در محل مورد نظر قرار داده می شود. بعد از سفت و سخت شدن آن را پولیش داده و شکل می دهد تا طبیعی جلوه کند. در نهایت نیز با نور و گرمای مخصوص آن را سفت و تثبیت خواهد کرد.

 روکش دندان، راهی موثر برای رفع آسیب شدید مینای دندان 

اگر آسیب مینای دندان شدید باشد و با سایر روش ها امکان ترمیم آن وجود نداشته باشد، می توان از روکش، برای بازیابی و درمان آن استفاده کرد. روکش کلاهکی شبیه به تاج دندان بوده که در نزدیکی خط لثه وصل می شود. برای نصب روکش، دندانپزشک ابتدا مقداری از دندان را تراشیده و قالبی از آن را تهیه و به لابراتوار ارسال می کند. سپس روکشی سفارشی مطابق با قالب دندان آماده شود. البته تا زمان آماده شدن روکش نیز بیمار می تواند از روکش موقتی استفاده کند. همچنین این روش درمانی باعث محافظت از دندان به خصوص دندان های ضعیف و عصب کشی شده می گردد. 

علائم آسیب دیدگی مینای دندان 

برخی از دندان هایی که مینای آنها آسیب دیده است، علائمی دارند. برای مثال تغییراتی در ظاهر آنها ایجاد می شود که با مشاهده این علائم می توان به آسیب مینای دندان پی برد و هر چه سریع‌ تر اقدامات لازم را جهت ترمیم و درمان آنها به کار گرفت. مهمترین علائم مینای آسیب دیده در ادامه معرفی خواهد شد. 

• در صورتی که رنگ دندان تغییر کند و زرد یا تیره شود، احتمال آسیب دیدگی مینای آن وجود دارد. 
• شیشه ای شدن لبه های دندان یا در واقع شفاف شدن رنگ و بافت آن، از دیگر علائم آسیب مینای دندان به شمار می رود. 
• لب پر شدن یا شکستگی های جزئی و نامنظم نیز، می تواند هشداری برای تحلیل و فرسوده شدن مینای دندان محسوب شود.
• در صورت حساسیت به نوشیدنی های گرم و سرد یا خوراکی های سفت نیز، می توان به آسیب مینای دندان مشکوک شد. 

روش های جلوگیری از آسیب مینای دندان 

همانطور که گفتیم مینای دندان و سلامت آن بسیار حائز اهمیت است و نباید از مراقبت آن غافل شد. مینای دندان با افزایش سن دچار آسیب و فرسودگی می شود، اما برای جلوگیری از آسیب مینای دندان یا به تعویق انداختن آن می توان  سبک زندگی را بهبود بخشید و عادت ها و نکاتی مهم را رعایت کرد که در ادامه به آنها می پردازیم. 

• کاهش مصرف نوشیدنی ها و غذاهای اسیدی و به حداقل رساندن مصرف آن و آبکشی دهان و دندان بلافاصله بعد از مصرف آنها.
• کاهش مصرف مواد حاوی شکر، نشاسته و کربوهیدرات زیاد و شستن دهان با آب بعد از مصرف آنها‌.
• افزایش حجم بزاق و جلوگیری از خشک شدن آن با مصرف آب زیاد.
• مصرف لبنیات، سبزیجات و میوه های غنی از فیبر که باعث تولید بزاق و تمیز نگه داشتن دندان می شوند. 
• مراجعه مرتب به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان‌ ها.
• دو مرتبه نخ کشیدن دندان در روز و مسواک زدن با برس نرم و بدون ایجاد فشار به دندان ها.
• ترک یا کاهش مصرف سیگار یا مسواک زدن بعد از سیگار کشیدن.
• جویدن آدامس بدون قند در بین وعده های غذایی که باعث کاهش اسید موجود در نوشیدنی و غذا می شود. 
• استفاده از دهان شویه و خمیر دندان های حاوی فلوراید که باعث ترمیم مینای دندان و خنثی کردن مواد مخرب مواد غذایی می گردد.
• اقدام برای درمان بیماری هایی مانند رفلاکس معده جهت جلوگیری از آسیب به مینای دندان نیز اهمیت زیادی دارد. 

جمع بندی 

مینا لایه ای سفید و نازک روی دندان ها است که وظیفه محافظت و زیبایی دندان ها را دارد و از پوسیدگی آنها جلوگیری می کند. البته ممکن است مینای دندان به دلایلی مانند وراثت، تغذیه نامناسب، بیماری و مصرف برخی از داروها تحلیل رود. مینای دندان بسیار مهم و حیاتی است و در صورت تحلیل رفتن و آسیب دیدگی باید اقدامات لازم را برای درمان آن انجام داد. از جمله روش های درمان مینای دندان آسیب دیده می توان به فلورایدتراپی، استفاده ونیر، باندینگ و روکش اشاره کرد. دندانپزشک با توجه میزان آسیب دیدگی مینا، بهترین تکنیک را برای درمان پیشنهاد می دهد.