رادیوگرافی

این روزها دندانپزشکان با استفاده از رادیوگرافی بیماری های دهان و دندان را تشخیص داده و به کنترل و معالجه ی هر چه بهتر آنها می پردازند.

گفتنی است که رادیوگرافی دهان نوعی تصویربرداری با کمک اشعه ی x   می باشد. متخصصین با استفاده از آن تصاویری از بافت دهان، ساختار لثه ها و وضعیت دندان ها تهیه می کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با رادیوگرافی این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید.

 

 

 

رادیوگرافی چیست و چه کاربردی دارد؟

با کمک این فرآیند می توان تصاویری را از دهان تهیه کرد. معمولا دندانپزشکان برای تشخیص سلامت دهان و دندان و همچنین برای بررسی بافت لثه و شناسایی مشکلاتی از قبیل عفونت ها و… از تصاویر رادیوگرافی استفاده می کنند. گفتنی است که پرتو های x استفاده شده در این فرآیند به میزان کمی تابیده می شوند و تصاویری را از دهان و دندان ضبط می کنند.

 

 

عکس رادیوگرافی چه کاربرد هایی دارد؟

این فرآیند کاربرد های زیادی دارد. با کمک آن می توان مشکلات را بررسی نمود و برای رفع آنها طرح درمان در نظر گرفت. گفتنی است که بدون رادیوگرافی تشخیص مشکلات دهان و دندان تقریبا غیرممکن است. تشخیص پوسیدگی دندان ها از جمله رایج ترین دلایلی است که پزشک برای آن درخواست عکس رادیوگرافی می دهد.

از دیگر کاربرد های عکس رادیوگرافی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با کمک این عکس می توان مشکلاتی از قبیل کیست، آبسه و حتی تومور را تشخیص داد.
• پزشکان با کمک عکس رادیوگرافی می توانند برای مواردی از جمله پوسیدگی های گسترده، عصب کشی، کشیدن دندان و حتی ایمپلنت و… طرح درمان بنویسند.
• با کمک این عکس می توان برای انجام فرآیند هایی چون ارتودنسی طرح درمان نوشت.
• تنها با کمک این نوع عکس می توان دندان نهفته را تشخیص داد و مشکل آن را رفع نمود.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با عکس برداری دهان می توانید با مرکز دندانپزشکی دکتر کابلی تماس حاصل نمایید.

 

 

آیا همه ی دندانپزشکان عکس رادیوگرافی را تجویز می کنند؟

عکس رادیوگرافی انواع مختلفی دارد. از این رو تنها تشخیص پزشک در انتخاب یکی از این انواع دخیل است. لذا دندانپزشک وظیفه دارد، دهان بیمار را چکاپ کرده و بر اساس مشکلی که وجود دارد یک یا چند نوع عکس رادیوگرافی را تجویز نماید.

گفتنی است که با گرفتن عکس رادیولوژی مشکلات دهان و دندان در مراحل اولیه شناسایی می شوند و همین باعث می شود تا تخریب کمتری با سایر بافت ها از جمله دهان و لثه وارد گردد.

می توان گفت که اکثر دندان پزشکان معمولا عکس رادیولوژی را درخواست می دهند. لذا پزشک آن مقدار مشکلی که در دهان بیمار قابل مشاهده است را می بیند و برای هر آنچه که غیر قابل مشاهده است عکس تجویز می کند.

معمولا تشخیص پوسیدگی در میان دندان ها از جمله اولین دلایلی است که دندانپزشکان برای آن درخواست عکس رادیولوژی می دهند. چرا که تشخیص این قبیل پوسیدگی ها بدون عکس رادیولوژی غیر ممکن می باشد. در تکمیل این موضوع گفتنی است که گاهی ظاهر دندان سالم و بدون ایراد به نظر می رسد. از این رو تنها با گرفتن عکس رادیولوژی می توان پوسیدگی ها را تشخیص داد و برای رفع آنها اقدام نمود. تشخیص دندان نهفته، تشخیص وضعیت سلامت استخوان فک، تشخیص پوسیدگی ها و… از جمله مواردی هستند که تنها با عکس رادیولوژی قابل مشاهده و درمان می باشند.

رادیوگرافی دندان چند روش دارد؟

به طور کلی می توان گفت که رادیوگرافی دهان در دو دسته قابل تفکیک است.

۱- عکس برداری از داخل دهان

۲- عکس برداری از خارج دهان

در عکس برداری داخل دهانی معمولا حسگر رادیوگرافی را در دهان بیمار قرار می دهند. در سوی دیگر در عکس برداری خارج دهانی این سنسور خارج از دهان بیمار واقع می شود.

در ادامه از این دو روش رادیوگرافی بیشتر خواهیم گفت.

 

• عکس برداری داخل دهانی: همانطور که قبل تر گفته شد در این روش سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به همین دلیل سطح بالایی از جزئیات به نمایش در می آیند.

 

 

 

عکس برداری داخل دهانی چه کاربردهایی دارد؟

• با کمک عکس برداری داخل دهانی می توان پوسیدگی ها را تشخیص داد.
• با عکس برداری داخل دهانی، ریشه دندان قابل مشاهده خواهد بود.
• با کمک این عکس، سلامت استخوان لثه بررسی می شود.
• با کمک این عکس می توان وضعیت دندان های در حال رشد را مشاهده کرد.

 

انواع عکس برداری داخل دهانی:

رادیوگرافی  Bitewing: این روش به مشاهده بهتر دندان ها کمک می کند. همچنین با تهیه عکس بایت وینگ می توان پوسیدگی دندان را به بهترین نحو تشخیص داد. گفتنی است که وجه تسمیه آن به این دلیل است که بیمار در حین عکس برداری وسیله ای مانند بال را گاز می گیرد. سنسور رادیوگرافی در این وسیله قرار دارد و بیمار با گاز گرفتن آن، سنسور را در جای مناسب نگه می دارد. این روش به دندانپزشکان کمک می کند تا پوسیدگی های بین دندانی را به شیوه بهتری ببینند و ضخامت استخوان لثه را بررسی کنند و همچنین بیماری های لثه را تشخیص دهند. گفتنی است که بایت وینگ وجود سایش و یا فرسایش در پرکردگی را نیز نمایش می دهد.

رادیوگرافی Periapical: پری اپیکال یا عکسبرداری تک دندان، به دندانپزشکان کمک می کند تا یک الی چند دندان را از قسمت ریشه تا تاج مشاهده نموده و مشکلات موجود را بررسی نمایند. گفتنی است که این روش عکس برداری در درمان ریشه بسیار موثر می باشد. همچنین این نوع عکس برداری در تشخیص هرگونه تغییر غیر طبیعی در ریشه و استخوان بسیار مناسب و کاربردی است.

رادیوگرافی Occlusal: در این روش معمولا جایگاه دندان ها به صورت کامل عکس برداری می شوند. عکس اکلوزال از سایر عکس های رادیوگرافی بزرگتر می باشد. گفتنی است که در روش Occlusal از تمام فک بالا و پایین به صورت کامل عکس گرفته می شود.

 

 

مهمترین مواردی که در عکس اکلوزال بررسی می شوند؟

• با کمک عکس اکلوزال می توان سنگ های غدد بزاقی را بررسی کرد.
• با کمک عکس اکلوزال می توان کیست ها، تومورها و تمامی ضایعات دهان و دندان را مشاهده و بررسی نمود.
• با کمک عکس اکلوزال می توان حدود سینوس ها را اندازه گیری کرد.
• شکستگی های فک بالا و پایین با این عکس قابل تشخیص است.
• با عکس اکلوزال می توان شکاف کام را بررسی کرد.
• ریشه دندان ها تنها با این نوع عکس قابل بررسی کامل هستند.

 

 

 

رادیوگرافی خارج دهانی :

همانطور که قبل تر گفته شد در رادیوگرافی خارج دهانی، حسگر در خارج از دهان بیمار قرار می گیرد. گفتنی است که این نوع عکس برداری معمولا جزئیات کمتری را نسبت به رادیوگرافی داخل دهانی نمایش می دهد. فک ها و جمجمه از جمله اعضایی هستند که تمرکز عکسبرداری خارج دهانی بر روی آنها است.

 

انواع عکس برداری خارج دهانی:

• عکس برداری Panoramic: در این نوع عکس برداری از تمامی محیط دهان عکس گرفته می شود. از این رو دندان های بالا و دندان های پایین، در عکس برداری Panoramic قابل مشاهده خواهند بود. مشاهده دندان های نهفته، تشخیص کیست ها و… از جمله اهداف عکس برداری Panoramic می باشد.

 

• عکس برداری cephalometry: این نوع عکس تنها از یک طرف سر گرفته می شود. نشان دادن رابطه بین دندان ها و فک ها از جمله اهداف عکسبرداری سفالومتری می باشد. گفتنی است که متخصصان ارتودنسی از این نوع عکس استفاده می کنند تا بهترین نوع درمان ارتودنسی را تشخیص دهند.

 

 

• عکس برداری CBCT: این نوع رادیوگرافی تصاویر ۳ بعدی را از دندان ها، بافت ها، استخوان ها و… ارائه می دهد. برای انتخاب و همچنین قرار دادن ایمپلنت های دندانی از روش CBCT یا cone beam computerized tomography استفاده می کنند. تشخیص کیست ها، تومورها، مشکلات دندانی، مشکلات ریشه دندان و… نیز از جمله اهداف این نوع از عکسبرداری می باشد.

 

• عکس برداری CT: سی تی اسکن دندان از جمله روش هایی است که حتما بایستی در بیمارستان و یا مطب دندانپزشکی انجام شود. در این روش بیمار معمولا در حالت خوابیده قرار می گیرد و یک دستگاه خاص از چند طرف دهان او عکسبرداری می کند. گفتنی است که می توان برای ایمپلنت دندان از این روش رادیوگرافی استفاده کرد اما لازم به ذکر است که CT نسبت به CBCT مقدار اشعه بیشتری دارد ولی عکسی به مراتب واضح تر و شفاف تر را ارائه می دهد.

 

 

 

 

 

عکس برداری خارج دهانی و انواع آن

• عکس برداری Tomography: توموگرافی روشی است که برای بررسی قسمت هایی که به سختی قابل مشاهده هستند به کار می رود. در این روش عکس برداری معمولا یک قسمت نمایش داده می شود و سایر قسمت ها تار می گردند.

 

• عکس برداری Sialography: غدد بزاقی تنها با اشعه x قابل مشاهده نیستند، از این رو برای گرفتن عکس سیالوگرافی از نوعی رنگ استفاده می کنند. این رنگ درون غدد بزاقی تزریق شده و در حسگر رادیوگرافی دیده می شود. انسداد و سندرم شوگرن ( اختلالی با علائمی از جمله خشکی دهان و چشم که نقش زیادی در پوسیدگی دندان دارد) از جمله بیماری هایی هستند که پزشک برای تشخیص و درمان آنها، عکس سیالوگرافی را توصیه می کند.

 

 

تصویر برداری از دندان چگونه انجام می شود؟

عکس برداری از دندان توسط متخصص رادیولوژی و یا تکنسین دندان پزشکی به انجام می رسد. وی ابتدا سر و یا سینه ی شما را با یک روپوش سربی می پوشاند. پوشیدن روپوش برای این است که بدن شما در برابر اشعه ی x محافظت شود.

سپس بر اساس عکسی که قرار است گرفته شود، پوزیشن شما انتخاب می گردد. به عنوان مثال اگر قرار باشد عکس OPG بگیرید، لازم است تا در مقابل یک دستگاه رادیوگرافی بایستید. اما اگر قرار باشد عکس بایت وینگ بگیرید لازم است تا فیلم کوچکی را در میان دندان هایتان قرار دهید.

در نهایت عکسی که تهیه کرده اید برای شما ظاهر می گردد و شما باید آن را به پزشک خودتان ارائه دهید تا وی بر اساس تخصصی که دارد، مشکلات دهان و دندان شما را تشخیص دهد.

آیا تهیه عکس از دندان درد دارد؟

به جرات می توان گفت که تهیه عکس از دندان هیچ دردی ندارد و زمان زیادی نمی گیرد. تنها مشکلی که ممکن است ایجاد شود، قرار گرفتن سنسور در دهان می باشد که ممکن است برای چند لحظه حالت تهوع را در فرد ایجاد کند. اما جای هیچگونه نگرانی نیست چرا که حالت تهوع بعد از سپری شدن چند لحظه از بین می رود.

 

 اشعه X مورد استفاده در دندانپزشکی خطرناک نیست

بسیاری از بیماران ممکن است این نگرانی را داشته باشند و بپرسند که آیا اشعه X مورد استفاده در دندانپزشکی خطرناک است؟ باید گفت که پاسخ به این سوال هم مثبت و هم منفی است.

برای تهیه عکس رادیوگرافی از اشعه X استفاده می شود. از نظر علمی می توان گفت که این اشعه خطرناک است. اما باید دانست که ایستادن در زیر آفتاب، زندگی در ارتفاعات، سفر با هواپیما و حتی مجاورت با لامپ های کم مصرف منازل و… نیز ما را در معرض این اشعه های مضر قرار می دهند.

پرتو این اشعه ها به واقع خطرناک است اما به طور جدی سلامت ما را تهدید نمی کند.

لازم به ذکر است که اشعه X مورد استفاده در دندان پزشکی بسیار ناچیز است و به همین دلیل خطر آفرین و سرطان زا نیست.

هزینه رادیوگرافی دندان چقدر است؟

عوامل مختلفی بر هزینه رادیوگرافی دندان اثرگذار هستند که از این میان می توان به نوع عکس اشاره کرد.

عکس های داخل دهانی و عکس های خارج دهانی هر کدام هزینه ی مختص به خودشان را دارا هستند.

همچنین بیمه ای که شما را تحت پوشش قرار می دهد عامل مهمی است که بر هزینه نهایی رادیوگرافی اثر می گذارد.

 

جمع بندی و نتیجه گیری:

• دندانپزشکان به منظور تشخیص سلامت دهان و دندان از تصاویر رادیوگرافی استفاده می کنند.
• عکس برداری از دهان انواع مختلفی دارد.
• عکس برداری از داخل دهان و عکس برداری از خارج دهان، انواع مختلف عکس برداری از دهان می باشند.
• عوامل مختلفی بر هزینه رادیوگرافی دندان تاثیر می گذارند؛ نوع عکس مهمترین این عوامل است.